Bańka AI groźniejsza niż krach dot-com – inwestuj z rozwagą

Wprowadzenie: Nowa gorączka na giełdzie, czyli o co cały ten szum?

Jest coś znajomego w tej atmosferze – wzmożone emocje na rynkach, błyskawicznie rosnące wyceny i przekonanie, że technologia zmieni wszystko. Sam pamiętam, jak na przełomie wieków oczy wszystkich były wlepione w ekrany, obserwując gwałtowne wzrosty firm internetowych. Dziś, choć minęły dwie dekady i świat nabrał rozpędu, historia zdaje się wracać jak bumerang – tym razem w szacie sztucznej inteligencji.

Od jakiegoś czasu obserwuję rosnącą liczbę dramatycznych nagłówków: sztuczna inteligencja na szczytach wycen, popyt na akcje jak za czasów dot-comów, a zaraz za tym narastający lęk przed pęknięciem kolejnej inwestycyjnej bańki. Ekonomiści już oficjalnie ostrzegają, że przewartościowanie tego sektora może przebić nawet to, czego świadkami byliśmy podczas internetowego krachu na początku wieku. Czy to tylko straszenie, czy raczej rozsądny głos w szaleństwie tłumu? Pozwól, że opowiem Ci, jak sam to widzę.

Nowa bańka czy zdrowy rozwój? Sztuczna inteligencja na celowniku inwestorów

Ostrzeżenia z Wall Street – deja vu z lat 90.

Jeśli przez chwilę przysłuchiwałeś się rozmowom wśród inwestorów czy ekonomistów, od razu dostrzeżesz pewien motyw przewodni. Wspomnienia z końcówki lat 90. wracają jak dawny sen w polskiej kolejce – obecny sentyment na rynkach nieraz przypomina mi, jak rozpalone wyobraźnią tłumy bez opamiętania kupowały akcje firm, o których dzisiaj nawet pies z kulawą nogą nie słyszał.

Znaczące tu jest, na co zwracają uwagę eksperci: obecna fala inwestycji w firmy AI nie opiera się już wyłącznie na fascynacji technologią – ona osiągnęła poziom, który według mnie przechodzi miejscami granice zdrowego rozsądku. Gdy na giełdzie coś rośnie szybciej niż grzyby po deszczu, wielu zaczyna myśleć: „muszę się załapać zanim przegapię okazję”. Tyle że, jak mówi stare porzekadło: nie ma róży bez kolców.

Skalowanie przewartościowania – fakty i liczby

Weźmy pod lupę sytuację z ostatnich miesięcy. Główne wskaźniki na Wall Street windują przede wszystkim największe spółki technologiczne – te, które najgłośniej chwalą się osiągnięciami AI. Jednak kiedy zajrzysz głębiej, odkryjesz, że cała reszta rynku świeci bladym światłem. Takie rozdwojenie między rzeczywistością a oczekiwaniami nigdy nie wróży niczego dobrego.

Paradoks tej sytuacji polega na tym, że wyceny firm oderwały się od ich realnych możliwości zarobkowych. Wielu analityków regularnie powtarza, że napompowany balon może lada chwila pęknąć. Sam miałem kiedyś okazję rozmawiać z kolegą maklerem, który niejedno już widział – powiedział wprost: „Ludzie kupują wizje, a nie bilanse”. I rzeczywiście, trudno się z nim nie zgodzić.

• AI znajduje się w epicentrum uwagi inwestorów – firmy z branży doświadczają historycznych wzrostów kursów akcji.
• Kapitał płynie szerokim strumieniem do garstki największych graczy, podczas gdy mniejsze firmy próbują łapać wiatr w żagle, ale coraz częściej toną.
• Giełdowy indeks szerokiego rynku nie nadąża za wynikami gigantów technologicznych.

I tutaj przypomina mi się jeszcze coś – mam wrażenie, że jesteśmy świadkami tak zwanej „historii z elementem powtórki”, tylko z nowymi aktorami na scenie.

Paralele z bańką dot-com – co się wydarzyło, a czemu można się dziś spodziewać?

Dlaczego historia może się powtórzyć?

Rynek – jak pokazuje doświadczenie – ma swoją logikę i pamięć, choć czasem dość krótką. W epoce dot-comów przekonanie, że internet zrewolucjonizuje świat, doprowadziło do sytuacji, w której nawet drobne projekty bez konkretnego pomysłu były warte miliony dolarów. Gdy euforia opadła, wielu inwestorów zostało z ręką w nocniku – najwięksi przetrwali, reszta musiała obejść się smakiem.

Dziś, kiedy obserwuję sytuację na rynku AI, nie mogę oprzeć się wrażeniu, że scenariusz znów pisze się na oczach nas wszystkich. Na imprezach branżowych, podczas konferencji czy nawet w zwykłych rozmowach przy kawie, coraz częściej słyszę, że bańka rośnie szybciej, niż ktokolwiek się spodziewał.

• Korporacje z branży AI windują prognozy, podkręcając oczekiwania inwestorów
• Patchwork prognoz i obietnic gubi się w gąszczu niejasnych modeli biznesowych
• Mniejsze firmy liczą, że „załapią się” na wielką falę wzrostów

Sama logika rynku zdaje się mówić: ile wytrzyma sznur, zanim pęknie?

Znaki ostrzegawcze, które zbyt często ignorujemy

Nie wiem jak Ty, ale kiedy drobne przedsiębiorstwa, które jeszcze w zeszłym roku walczyły o przetrwanie, dziś wyceniane są na dziesiątki lub setki milionów, zapala mi się czerwona lampka. Przypomina mi się historia jednego ze znajomych – zachłysnął się podobnym entuzjazmem przy inwestycjach w dot-comy, a potem długo nie mógł spojrzeć na notowania giełdowe bez dreszczu.

Ani szybkie, ani łatwe pieniądze nie istnieją na długo – to wydaje mi się najważniejszą lekcją, jaką może wyciągnąć każdy z nas, obserwując kolejną rynkową gorączkę.

Ekonomia i emocje: mechanizmy napędzające nową bańkę AI

Nadmierna wiara w technologię – historia lubi się powtarzać

Rzadko kiedy rynek aż tak mocno ulega emocjom, jak wtedy, gdy na scenę wkracza nowa technologia. Sztuczna inteligencja stała się wręcz magicznym hasłem, które – przynajmniej chwilowo – otwiera wiele drzwi. W codziennych rozmowach coraz częściej słyszę: „wystarczy, że firma ogłosi wdrożenie AI, kursy idą w górę jak szalone”. Jakby sam fakt użycia modnego słowa miał w cudowny sposób zwiększyć wartość biznesu.

Trzeba sobie jednak otwarcie powiedzieć – nie każda aplikacja AI zyska na wartości, nie każdy projekt będzie rentowny, a nie każda spółka utrzyma się na długą metę. Wszystko to przypomina trochę grę w gorącego ziemniaka: póki muzyka gra, wszyscy tańczą, ale już za rogiem czai się koniec zabawy.

Sny o zyskach i ból przebudzenia – typowe etapy bańki inwestycyjnej

Gdy patrzę na to chłodnym okiem, dostrzegam pewien schemat, który zawsze powtarza się na giełdzie:

1. Faza fascynacji – nowa technologia, wielkie wizje, wszyscy zachwyceni.
2. Faza wzrostów – inwestorzy masowo kupują akcje, kursy rosną pozornie bez końca.
3. Pojawiają się pierwsi sceptycy, ale są zagłuszani przez euforię tłumu.
4. Pęknięcie – informacja o gorszych wynikach, pierwszych bankructwach, zaczyna się panika.
5. Faza spadków – ceny lecą w dół szybciej, niż rosły do tej pory.

Czy widzisz tu analogię do obecnej sytuacji? Ja widzę ją bardzo wyraźnie.

Kto dziś podkręca gorączkę AI? Rola mediów, opinii publicznej i influencerów

Media – pompy hype’u i optymizmu

Nieraz już miałem okazję zauważyć, z jaką łatwością nawet poważne gazety czy portale technologiczne wpadają w pułapkę bezrefleksyjnego entuzjazmu. Co rusz natykam się na głośne tytuły o przełomach, rewolucjach i bezprecedensowych możliwościach. I choć trudno się dziwić – w końcu kliknięcia nie biorą się z powietrza – rynkową bańkę nadmuchuje się przecież nie tylko kupując akcje, ale i rozprzestrzeniając narrację.

Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć: kiedy widzisz wokół same entuzjastyczne głosy i spektakularne prognozy zysków, warto choć na chwilę się zatrzymać i zadać sobie jedno ważne pytanie – czy czytamy analizę, czy może tylko dobrze napisaną reklamę?

Influencerzy i doradcy – nowi bohaterowie giełdowej rzeczywistości

Jeszcze kilka lat temu guru inwestycyjni trzymali się raczej w cieniu, dziś sami napędzają próżność rynku, chętnie pokazując swoje sukcesy, nie zapominając wspomnieć o potencjale AI. Przeglądamy social media, widzimy, jak ktoś znany publikuje screeny z zyskami na akcjach AI – każdy chce być na jego miejscu.

Cóż, jak mawiał mój dziadek – „z cudzej wygranej jeszcze nikt się nie wzbogacił”. Naturalnie, nie sposób generalizować – są eksperci warci zaufania, ale w morzu internetowego hałasu łatwo się pogubić. Zwłaszcza, gdy własne emocje biorą górę.

Realne osiągnięcia a giełdowy miraż: gdzie przebiega granica?

Giganci AI a reszta świata – nierównowaga systemu

W centrum uwagi znajdują się wciąż te same nazwy: najwięksi światowi gracze z branży technologicznej, którzy nie tylko inwestują w AI, ale też głośno o tym mówią. Ich sukcesy windują indeksy tak, że całość wygląda na bajecznie prosperującą.

Ale kiedy spojrzymy na liczby, przypomina to trochę złudzenie optyczne: kilka wielorybów robi wrażenie, że cała rzeka jest pełna ryb, podczas gdy mniejsze firmy ledwie zipią. Wielkie cyfry przyciągają wzrok, lecz za kulisami już dziś wielu nie radzi sobie w nowej rzeczywistości.

Miliardy w wizjach, setki w realiach – przeszacowanie dochodów

Problem polega na tym, że prognozy zysku z wdrożeń AI bardzo często oparte są na nie do końca realistycznych założeniach. Owszem, jestem przekonany, że AI przyspieszy wiele procesów, w których sam uczestniczę w codziennej pracy, ale czy to faktycznie uzasadnia wyceny na poziomie wielokrotności przychodów sprzed kilku lat? Tu mam duży znak zapytania.

Z kolei rzeczywiste wdrożenia i komercyjny sukces są wydarzeniami rzadkimi – powiedzmy sobie szczerze, większość firm nie dysponuje ani zapleczem, ani kadrą, ani odpowiednim rynkiem, żeby zamienić wizje w realne przychody. Branżowe opowieści o “sztucznej inteligencji wszędzie” przypominają mi reklamę lodów zimą – ładnie wygląda, ale na dłuższą metę nie zawsze ma sens.

Potencjał i ryzyka – chłodna analiza inwestycyjna

W co warto wchodzić, a czego lepiej się wystrzegać?

Niejednokrotnie widziałem już, jak inwestowanie pod dyktando mody kończy się dla wielu płaczem i zgrzytaniem zębów. Sam niejednokrotnie straciłem trochę na podobnej pogoni za trendem (przyznaję z lekkim wstydem), dlatego moim zdaniem najważniejsze są trzy zasady:

• Uwzględniaj realną wartość firmy: patrz na kondycję finansową, perspektywy rynku, wiarygodność zespołu
• Dywersyfikuj portfel – nie wsadzaj wszystkich jajek do jednego koszyka
• Miej gotowy plan wyjścia, nie wierz w wieczną hossę

Niektórzy znajomi wciąż powtarzają, że “kto nie ryzykuje, ten nie pije szampana”. Oczywiście – odwaga jest ważna, ale przecież nie warto ryzykować wszystkiego, licząc na cud. Ostrożność i umiar to cnoty, które w świecie finansów wracają z nawiązką.

Automatyzacje, AI i narzędzia biznesowe – gdzie tkwi rzeczywista wartość?

Jako praktyk marketingu i automatyzacji opartych na AI (a rękę mam w make.com i n8n nie od dziś), pozwól, że podzielę się osobistą obserwacją. Realna przewaga biznesowa nie bierze się z samego faktu wdrożenia modnych rozwiązań. Sukces zdobywają ci, którzy umiejętnie łączą zarządzanie procesem, staranną analizę danych oraz prawdziwe potrzeby klienta.

Widzę codziennie, jak AI zyskuje uznanie w segmentach, gdzie realnie poprawia produktywność, wspiera sprzedaż, optymalizuje koszt, czy skraca czas obsługi klienta – właśnie tam technologie pokazują swoje prawdziwe możliwości. Równocześnie, widać mnóstwo “papierowych projektów”, które służą wyłącznie do budowania wycen i podbijania kursów giełdowych.

• Automatyzacje mają sens wtedy, gdy usprawniają proces nie tylko na papierze
• AI przynosi wymierne korzyści dopiero w zestawieniu z realnymi potrzebami odbiorcy końcowego
• Bezkrytyczne wdrożenia najczęściej kończą się rozczarowaniem, a czasami – poważnymi stratami

Scenariusze na najbliższe lata: co mogą zrobić inwestorzy (i Ty, i ja)?

Możliwa fala upadłości, przejęć i rynkowych przetasowań

Ekonomiści już teraz alarmują, że jeśli obecne tempo nie zostanie zahamowane, scenariusz masowych upadłości i konsolidacji firm AI oraz technologicznych jest niemal pewny. Co ciekawe, w ostatnich tygodniach coraz więcej spółek zapowiada wspólne przedsięwzięcia i partnerstwa, próbując przeczekać trudniejszy czas, zanim bańka pęknie z hukiem.

Z doświadczenia wiem – kiedy na rynku zaczyna się wzmożona fala przejęć, to zazwyczaj znak, że inwestorzy powoli przebąkują o kryzysie. Warto mieć tu na uwadze, że o ile duzi gracze przetrwają i pewnie jeszcze się wzmocnią, to wielu mniejszym po prostu zabraknie tlenu.

Jak nie stać się ofiarą rynkowego szaleństwa? Moje sprawdzone wskazówki

Tutaj pozwolę sobie na kilka osobistych refleksji:

• Nie kupuj wyłącznie pod wpływem emocji – łatwo wpaść w pułapkę żądzy szybkiego zysku, ale efekty bywają opłakane.
• Unikaj inwestycji w projekty bez rzeczywistego uzasadnienia biznesowego – jeśli coś brzmi zbyt pięknie, by było prawdziwe, to pewnie właśnie tak jest.
• Stawiaj na firmy z jasną strategią i transparentną komunikacją – nie wszystko złoto, co się świeci.
• Przygotuj się na potknięcia – każdy może się pomylić, dlatego dywersyfikacja to podstawa.

Dodam jeszcze jedno: cierpliwość i konsekwencja zazwyczaj wygrywają z impulsywną euforią. Sam kiedyś uległem chwilowej modzie, a potem dość długo musiałem tłumaczyć się przed własnym portfelem. Tak to już jest – lepiej dmuchać na zimne niż później żałować decyzji podjętych „na fali”.

Perspektywa praktyka – jak wykorzystywać AI i nie dać się zwariować?

AI w codziennym biznesie: zysk, nie iluzja

Mam to szczęście, że na co dzień pracuję z zespołem, który wdraża rozwiązania automatyzujące procesy marketingowe i sprzedażowe przy użyciu AI. Owszem, stykam się z wieloma przypadkami, gdzie pomysły brzmią jak z filmu science fiction, ale ostatecznie zwyciężają ci, którzy zachowują chłodną głowę i stawiają na efektywność.

Kilka zasad, które stosujemy w naszej pracy:

• Analizujemy realną korzyść, jaką może przynieść AI – nie każda usługa wymaga automatyzacji
• Stażujemy rozwiązanie w małej skali, zanim pójdziemy w szeroki świat
• Oceniając wdrożenie, zawsze pytamy: czy oszczędza czas, zwiększa przychody lub poprawia obsługę klienta?
• Nie boimy się wycofać z projektu, jeśli nie spełnia oczekiwań – lepiej zrobić krok w tył, niż brnąć w ślepą uliczkę

Stawiamy na racjonalność, a nie szukanie sensacji. To, że wszyscy wokół uważają AI za złoty graal, nie znaczy, że nie można przeliczyć się na hura.

Automatyzacje biznesowe z wykorzystaniem AI – przykład z pierwszej ręki

Weźmy sytuację z jednego projektu, nad którym mój zespół pracował w zeszłym roku. Klient chciał wdrożyć AI do obsługi klientów – z początku zapowiadało się różowo, wszyscy czekali na spektakularne efekty. Po kilku miesiącach okazało się jednak, że tylko część zadań nadaje się do zautomatyzowania, a reszta wymaga nadal ludzkiej uwagi.

Mogę z ręką na sercu powiedzieć – tam, gdzie AI realnie przyspieszyła odpowiedzi i wyeliminowała proste błędy, przychód urósł, klienci byli bardziej zadowoleni, a pracownicy odetchnęli. Ale już tam, gdzie próbowaliśmy na siłę wprowadzić automatyzację, efekty pozostawiały wiele do życzenia. Niby było nowocześnie, a jednak coś nie grało – bo technologia nie rozwiąże wszystkiego.

Morał z tej bajki jest prosty: stosuj AI z umiarem — tam, gdzie ma to realny sens.

Podsumowanie – inwestuj ostrożnie, ale nie bój się nowości

Patrząc na to z perspektywy mojej codziennej pracy, ciągle powtarzam sobie i innym w zespole: choć AI to ogromny skok naprzód, to wciąż narzędzie, nie magiczna różdżka. Modernizacja powinna służyć ludziom i biznesowi, a nie odwrotnie.

Giełdowe gorączki przychodzą i odchodzą, moda na technologię zmienia się co kilka lat, a historia rynkowych baniek niestety lubi się powtarzać. Jak mówi stare dobre przysłowie – “kto nie dba o grosz, ten nie będzie miał złotówki”. Od siebie dodam jeszcze: systematyczność, chłodny osąd i świadomość, że każdy trend może się kiedyś skończyć, dają przewagę zarówno inwestorowi, jak i praktykowi biznesu.

Nie ma nic złego w inwestowaniu w AI – pod warunkiem, że robisz to z głową. Wyciągaj wnioski z przeszłości, analizuj ryzyka, nie daj się ponieść tłumowi. Bądź gotów wyjść na swoje – nawet jeśli czasem oznacza to czekanie na swoją kolejkę, a nie bieg za każdą modą.

Wiem jedno: zainwestujesz lepiej, jeśli wybierzesz rozwagę i zdrowy rozsądek, a nie pogoń za cudami. I o to w tym wszystkim chyba chodzi – żeby “wyjść na swoje”, a nie później liczyć straty, gdy bańka pęknie z hukiem.

Przydatne wskazówki na koniec – inwestowanie w czasach gorączki AI:

• Zwracaj uwagę na fundamentalne wskaźniki spółek, nie tylko modne hasła
• Nie pochłaniaj bezkrytycznie medialnych świetlanych wizji – szukaj rzetelnych analiz
• Ostrożnie podchodź do nagłych wzrostów – zwykle są zapowiedzią równie gwałtownych spadków
• Stawiaj na dywersyfikację i przygotowuj się na różne scenariusze
• Pamiętaj, że AI to narzędzie – szukaj zastosowań, które faktycznie poprawiają Twój biznes

Na koniec zostawię Ci myśl, która mi samemu nieraz pomogła nie popaść w przesadę: “Lepiej być chwilę za wcześnie, niż minąć się z okazją – i lepiej wyjść na swoje, niż później żałować straconego majątku”. W świecie szybkich zmian to może najcenniejsza rada.

—

Źródła:

• Wypowiedzi i analizy ekonomistów rynku kapitałowego (m.in. Torsten Sløk, Apollo Global Management)
• Obserwacje i doświadczenia własne z projektów automatyzacyjnych i marketingowych opartych na AI
• Media finansowe i technologiczne krajowe oraz zagraniczne

Źródło: https://www.telepolis.pl/tech/sztuczna-inteligencja-inwestycje-gielda-krach-dot-com