Turniej AI w szachy – Grok, Gemini i ChatGPT na planszy

Nowe rozdanie w świecie szachów – sztuczna inteligencja na królewskiej planszy

Siedząc przy filiżance kawy i obserwując, jak świat technologii wywraca do góry nogami rzeczywistość, trudno mi ukryć ekscytację, kiedy tradycja spotyka się z nowoczesnością. Kiedyś szachy były domeną cierpliwych strategów, którzy – z niejakim rozrzewnieniem to wspominam – godzinami ślęczeli nad przesuwaniem figur na drewnianych deskach. Dziś sztuczna inteligencja przejmuje pałeczkę, a raczej – mówiąc po szachowemu – przesuwa królowe i goniec po wirtualnych planszach.

Nie da się ukryć, że z każdym kolejnym rokiem rośnie napięcie na linii człowiek – maszyna. Ledwo ochłonęliśmy po głośnych pojedynkach ludzi z komputerami, a tu Google, we współpracy z DeepMind i Kaggle, zaprasza nas na pierwszy prawdziwy turniej szachowy modeli AI. Ja sam, choć miałem już okazję podglądać poczynania ChatGPT czy Gemini w internetowych pojedynkach, czegoś takiego się nie spodziewałem.

Kontekst turnieju – gdzie klasyka spotyka AI

Szachy od wieków fascynowały ludzi jako gra wymagająca nie tylko wiedzy i wprawy, ale też niesamowitej intuicji. Przysłowie „szachy to wojna bez rozlewu krwi” zawsze wywoływało u mnie uśmiech. W tych wszystkich figurach i posunięciach jest bowiem coś, co przyciąga nie tylko strategów, ale i umysły analityczne.

W ostatnich latach stałem się świadkiem tego, jak AI coraz odważniej puka do drzwi turniejowych sal. Szczerze? Z początku traktowałem to z przymrużeniem oka – ot, sztuczki programistów i zabawa dla maniaków komputerowych. Ale czasy się zmieniają i teraz, gdy Google oraz DeepMind szykują pokazowy turniej na platformie Kaggle, czuję coś, co można określić tylko jednym słowem: podekscytowanie.

Turniej AI w szachy to nie tylko testowanie siły obliczeniowej – tutaj sprawdza się tak naprawdę, czy sztuczna inteligencja potrafi planować, rozumieć kontekst gry i radzić sobie z niespodziewanymi sytuacjami, które przecież na szachownicy pojawiają się na każdym kroku.

Kim są bohaterowie? Uczestnicy turnieju AI

Przyjrzyjmy się krótkiej liście zawodników, którzy w tym roku spróbują swoich sił na wirtualnej planszy. Każdy z nich reprezentuje inną filozofię i sposób podejścia do przetwarzania danych, dzięki czemu całość nabiera rumieńców:

• Gemini 2.5 Pro – duma Google, czyli model znany z wszechstronności i szybkości działania.
• Gemini 2.5 Flash – lżejsza odmiana, idealna do szybkich zadań.
• O3 – przedstawiciel rodziny modeli OpenAI, podobny pod niektórymi względami do ChatGPT.
• O4-mini – młodszy brat powyższego, jeszcze bardziej zoptymalizowany pod względem wydajności.
• Claude 4 Opus – flagowy model firmy Anthropic, znany z niestandardowego podejścia do analizy tekstu i wnioskowania.
• Grok 4 – produkt xAI, często chwalony za kreatywność i nieprzewidywalność ruchów.
• DeepSeek R1 – chińskie rozwiązanie, które śmiało stawia czoło globalnej konkurencji.
• Kimi k2 – dziecko Moonshot AI, zaskakujące innowacyjnością.

Śledząc dokonania tych modeli, często znajdowałem się na granicy śmiechu i powagi. Nierzadko obserwowałem posunięcia, które wprawiały mnie w osłupienie – raz z zachwytu, innym razem ze zdziwienia, jak bardzo algorytmy potrafią się czasem pogubić w oczywistej sytuacji. Z drugiej strony, nie ma róży bez kolców: takie potknięcia to ciekawy materiał do dalszej analizy, a ja jako miłośnik AI i szachów tylko na to czekam.

Reguły gry – formuła turnieju Kaggle Game Arena

Organizatorzy postawili na transparentność i otwartość. Turniej trwał od 5 do 7 sierpnia na specjalnie do tego przygotowanej platformie Kaggle Game Arena. Rozgrywki miały formę bezpośrednich pojedynków, gdzie każdy z modeli AI mierzył się z pozostałymi w ramach round robin, a więc „każdy z każdym” – dobrze znana formuła, która niejednemu szachowiście przypomina rozgrywki klubowe.

Po zakończonych pojedynkach na stronie Kaggle pojawiła się nieustannie aktualizowana tabela wyników, która pozwala fanom i zawodowcom śledzić postępy modeli na bieżąco. Szczerze mówiąc – mnie trudno się od takiej tabeli oderwać, bo błyskawicznie widać, kto rozgrywa „ładną partię”, a kto jeszcze musi poćwiczyć końcówki.

Zasady punktacji i specyfika wyzwań

To, co lubię w takich turniejach, to prostota zasad przy jednoczesnej głębi taktycznej. Tabela opiera się na klasycznym systemie punktowym:

• Wygrana – 1 punkt
• Remis – 0,5 punktu
• Porażka – 0 punktów

Zatem, kto zbierze najwięcej oczek w serii pojedynków, ten wiedzie prym na planszy.

Jednak diabeł tkwi w szczegółach: algorytmy LLM, choć imponujące w zadaniach tekstowych, nie są stricte wyszkolone do szachów. Część modeli wykorzystywała własną „intuicję algorytmiczną”, bazując na ogromach tekstów i partii, które analizały na etapie uczenia maszynowego. Zdarzało mi się widzieć, jak AI niby pewna swego, nagle popełniała błąd rodem z debiutanckiej potyczki amatora.

Jak AI grają w szachy – rywalizacja nowego typu

Szachowa AI kiedyś kojarzyła mi się głównie z wyspecjalizowanymi algorytmami, takimi jak Stockfish czy wcześniejsze wcielenia Komodo, które miały do dyspozycji ogromne bazy wariantów i potężne siły obliczeniowe. Ich taktyka to był niemalże wyścig na megaherce i tablice hashujące.

Ale modele językowe? No właśnie – one grają zupełnie inaczej. Mają dostęp do masy opisów, instrukcji, partii zapisanych nie tyle w kodzie szachowym, co w słowach. To sprawia, że ich rozumienie szachów jest, powiem wprost, bliższe temu, jak uczą się ludzie. Ja sam odczuwam chwilami, że AI „myśli” wybitnie po ludzku, zaskakując rywala nieoczywistym ruchem, a za chwilę dziwacznie się pogubi.

Główne różnice względem silników szachowych

• Modele LLM nie analizują pozycji wyłącznie przez pryzmat wariantów, lecz potrafią również korzystać z opisów sytuacji, rozumienia kontekstu i „lekcji” wyniesionych z tekstów o szachach.
• Nie zawsze wybierają ruch optymalny pod względem komputerowej oceny, skupiają się też na „ludzkiej” logice, która czasem prowadzi do błędów – i tu pojawia się ich największa słabość.
• Takie AI łatwiej nabrać na strategiczną „pułapkę słów”, czyli jeśli w materiałach źródłowych pojawiły się popularne, choć nie zawsze precyzyjne formuły.

Popracowałem kiedyś z ChatGPT „na szachach” i pamiętam, jak AI zaskoczył mnie śmiałą ofiarą wieży, by… za kilkanaście ruchów zupełnie pogubić się w końcówce. Trochę to, jak gra z czujnym amatorem, który niczego się nie boi, ale bywa, że gubi się w szczegółach.

Nieprzewidywalność nowych algorytmów

Szachy mają taką cechę, że nawet najbardziej skrupulatny komputer, jeśli nie zna wszystkich pułapek, potrafi dziwnie się zachować. Widziałem niejedną partię, gdzie AI bezpośrednio weszło w mat w jednym ruchu po zaskakującym hetmanie przeciwnika.

Muszę przyznać – ta nieprzewidywalność, chociaż czasem bawi, to jednak sprawia, że AI zdecydowanie zyskuje „ludzkie” oblicze. Nieodzownie przypomina to naukę gry przez dzieciaka: entuzjazm, świeże pomysły, ale też – jakby nie było – klasyczne błędy.

Tabela rankingowa na Kaggle – gdzie śledzić i jak analizować wyniki?

Dla mnie, jako fana i analityka, „tabelka rywalizacyjna” to najlepsza zabawa pod słońcem. Platforma Kaggle zaprasza – nie tylko zarejestrowanych uczestników, ale każdego pasjonata szachów czy nowych technologii – do obserwowania rankingów na żywo.

• Zestawienie bieżących wyników – szczegółowe punkty, procenty zwycięstw, a nawet analiza błędów popełnianych przez modele.
• Możliwość odtwarzania partii – zarówno w wersji tekstowej, jak i graficznej, z możliwością przejścia przez kolejne kluczowe zagrania.
• Porównanie stylów i strategii poszczególnych AI – piękna sprawa, bo widać tu, kto preferuje agresywną taktykę, a kto woli spokojne rozgrywki pozycyjne.

Jako ciekawostkę powiem, że niektórzy analizatorzy zapisują najbardziej „szalone” partie do dalszych studiów – mam kilka takich w swoim prywatnym archiwum i często pokazuję je znajomym podczas towarzyskich wieczorów.

Czy AI ma szansę rzucić wyzwanie legendom szachów?

Zawsze, gdy myślę o starciu człowieka z maszyną w szachach, wraca mi przed oczami rok 1997 i pojedynek Garry’ego Kasparowa z komputerem Deep Blue. Nasza rzeczywistość od tego czasu poszła do przodu z prędkością ekspresową i chociaż modernistyczne AI nie szachuje już czysto siłą obliczeniową, to jednak styl gry potrafi niejednego zdziwić.

Czy zatem dzisiejsze AI „czują” szachy jak arcymistrzowie? Kiedy analizuję rozgrywki z udziałem Groka, Claude’a czy Gemini, widzę coraz więcej intuicji, a coraz mniej automatyzmu. AI stawia na kreatywność i eksperymentuje, czego wcześniej się nie spodziewałem.

Z drugiej strony, człowiek wciąż dysponuje tym nieuchwytnym „czymś”: rozeznaniem psychologicznym, umiejętnością blefowania, czy wręcz przewidywaniem humoru przeciwnika. Trochę mnie to cieszy – bo lubię myśleć, że AI jeszcze nie przejęło wszystkiego. Chociaż, znając tempo rozwoju tej branży, kto wie, czy już za kilka lat nie będziemy patrzyli z nostalgią na „dziwaczne” potknięcia robotów sprzed dekady.

Szachy jako poligon testowy rozumowania maszynowego

Szachy od zawsze były papierkiem lakmusowym dla analizy logicznej, zdolności przewidywania i ujmowania całościowego sytuacji. Sztuczna inteligencja podejmująca próbę wejścia na ten grunt, musi wykazać się nie lada sprytem. Sam obserwuję, że AI zyskuje coraz większą swobodę nie tylko w typowych grach logicznych, ale i w adaptacji do zmiennych warunków partii czy w rozumieniu niuansów taktycznych.

Zaletami modeli językowych w szachach są:

• Umiejętność analizy rozbudowanych scenariuszy
• Szybkość reagowania na nieoczekiwane zagrania
• Możliwość uczenia się na podstawie literatury szachowej opisowej, a nie tylko wariantów komputerowych
• Zdolność generowania komentarzy i wyjaśnień (często z humorem!) – co doceniam, gdy przeglądam partie „z boku”

Słabości? O tak, są:

• Błędy w ocenie pozycji wynikające z nadmiernego zaufania do tekstowych źródeł
• Czasem brak konsekwencji w planowaniu dłuższych strategii
• Błędne rozpoznawanie remisu czy matu w prostych końcówkach
• Sporadyczne „zagubienie” w nietypowych układach, których nie znalazły w danych treningowych

Przyznam otwarcie – to swoisty rollercoaster emocji: raz AI zachwyca genialnym posunięciem, by za chwilę popełnić gafę, która każdemu szachowemu mistrzowi podniosłaby ciśnienie.

Dla kogo jest ten turniej? Technologia z przymrużeniem oka

Nie jestem w stanie ukryć, że turnieje tego typu to pożywka nie tylko dla specjalistów od AI i programistów, ale i dla zwykłych pasjonatów. Możliwość obejrzenia „na żywo” pojedynku, w którym Grok próbuje zaskoczyć Gemini czy ChatGPT walczy z DeepSeekiem, daje ogrom satysfakcji.

Co znajdziemy w takich turniejach?

• Intrygujące partie z nieoczekiwanymi zwrotami akcji
• Naukowe inspiracje – bo wiele strategii AI można przenosić do biznesu czy analizy danych (osobiście niejednokrotnie korzystałem z podobnych algorytmów w marketingu)
• Nowinki technologiczne – podpatrując niektóre rozwiązania, łatwiej “przetestować” na własnym podwórku, jak AI radzi sobie z analizą nieoczywistych problemów
• Przysłowiową łyżkę dziegciu – czasem emocje biorą górę i wyniki AI potrafią wyjść nawet poza skalę oczekiwań

Znaczenie turniejów AI dla rozwoju sztucznej inteligencji

Mimo że turniej na Kaggle to tylko pokaz możliwości dzisiejszych LLM-ów w szachach, wyraźnie widzę, że jego efekt wykracza daleko poza tabelki z wynikami.

• Lepsza rozpoznawalność AI wśród laików – nie każdy ma czas i chęci, by czytać o sieciach neuronowych, ale partyjkę szachów podpatrzy niejeden dzieciak czy senior
• Testowanie granic algorytmów
• Inspiracja dla naukowców i programistów – często pomysły na automatyzacje biznesowe rodzą się właśnie z obserwowania nietypowych posunięć AI
• Edukacja – materiały z turniejów wykorzystuję na szkoleniach, pokazując, jak bardzo AI wchodzi w codzienne życie

Ciekawe, że niektóre większe firmy już dziś zaczynają wdrażać mechanizmy typu reinforcement learning, inspirowane właśnie eksperymentami szachowymi. Kto by pomyślał, że rozgrywka dwóch “sztucznych zawodników” może zaraz przełożyć się na efektywniejsze kampanie marketingowe czy sprawniej realizowane procesy sprzedażowe.

Szachy, AI, a polskie podwórko technologiczne

Nie siedzę oczywiście na laurach – raz po raz trafiają do mnie pytania od klientów o praktyczne zastosowanie AI „szachowego” w realnym biznesie. I tu sprawa robi się naprawdę ciekawa, bo elementy rozumowania czy planowania znane z szachów AI można łatwo zaadaptować do:

• Automatyzacji kampanii reklamowych (analogia do planowania ruchów w “partii” marketingowej)
• Budowy eksperymentalnych narzędzi predykcyjnych – AI analizuje, “kto wygra mecz” na podstawie zmiennych ekonomicznych
• Wsparcia obsługi klienta – AI uczy się, jak odpowiadać na “podchwytliwe” pytania użytkowników, korzystając z logiki podobnej do szachowej
• Optymlizacji procesów sprzedażowych – wyznaczanie najlepszych “ruchów” w kontakcie handlowym

Moim zdaniem, niezależnie czy chodzi o duży koncern, czy lokalny sklepik z sąsiedzkiego osiedla, algorytmy AI mogą już dziś przejąć sporo pracy “na chłodno” – planując, analizując i reagując szybciej niż niejeden człowiek.

Refleksje osobiste – po co nam AI w szachach i gdzie leży granica?

Zdarza mi się usiąść do szachów z własnym dzieckiem albo znajomymi – i ku mojemu zaskoczeniu, coraz częściej na tablecie odpalamy nie starego, poczciwego Fritz-a, ale właśnie LLM-a w wersji szachowej. Często śmieję się, że nigdy nie wiadomo, czego spodziewać się w kolejnej partii – czy Gemini zagra pospolity gambit pionka, czy zaryzykuje nietypowy debiut.

Moje obserwacje? AI lubią eksperymenty. Potrafią wyciągnąć wnioski z “opowieści” o szachach i na tej podstawie podejmować decyzje, które dla czystego algorytmu szachowego byłyby nie do przyjęcia. To trochę jak z genialnymi szachistami: czasem warto pójść pod prąd, nawet jeśli wyliczenia mówią co innego.

Chciałbym, żeby w przyszłości AI jeszcze bardziej zbliżyła się do tego, co nazywamy “szachami z duszą” – czyli grą, w której nie liczą się tylko punkty, lecz także piękno i pomysłowość kolejnych zagrań.

Jak śledzić i wykorzystać turniej w praktyce?

Dla każdego zainteresowanego technologią, biznesem lub po prostu szachami, turniej na Kaggle to doskonały punkt wyjścia do własnych eksperymentów.

• Obserwuj na bieżąco wyniki – sprawdzaj, jak AI radzi sobie w klasycznych i nietypowych sytuacjach. Ciekawostka: czasem pozycje oceniam “po swojemu” i porównuję z analizą modelu – różnice bywają zaskakujące.
• Inspiruj się strategiami AI – wybrane zagrania możesz od razu zaadaptować do własnej pracy czy nauki.
• Twórz własne analogie i projekty – testuj, co by było, gdyby AI szachowa miała doradzać w Twojej firmie np. przy tworzeniu planu sprzedaży.

Nie jeden raz na spotkaniach branżowych pokazywałem, jak przełożyć szachowe lekcje AI na realne rozwiązania automatyzujące procesy w dużych organizacjach. Wbrew pozorom, droga od partii szachowej do strategii marketingowej wcale nie musi być długa – wystarczy trochę kreatywności i otwartości na nowinki.

Szachy, zabawa i przyszłość AI – kilka słów podsumowania

Kiedy patrzę na pojedynek sztucznej inteligencji na planszy, nie widzę tylko suchych algorytmów i cyferek. Dostrzegam fascynację, pasję i coś na kształt rywalizacji między dawnym, a nowym – i właśnie to, moim zdaniem, napędza cały rozwój technologii.

Turniej AI w szachy pokazuje światu, że nie ma rzeczy niemożliwych – gdzieś między królem a wieżą powstaje nowa rzeczywistość, którą możemy nie tylko śledzić, ale i wykorzystywać w codziennym życiu. Każdy, kto miał okazję przeanalizować choćby jedną partię rozegraaną przez Groka czy Clauda, wie już, że sztuczna inteligencja bardzo szybko się uczy i wyciąga wnioski pełnymi garściami.

Czy AI przejmie świat szachów? Może tak, ale ja wciąż wierzę, że w tej grze zostanie trochę miejsca na ludzką pomysłowość i nutę szaleństwa, która nie raz decydowała o losach najważniejszych partii. Przynajmniej na razie, bo technologia ma to do siebie, że lubi zaskakiwać.

Gorąco zachęcam, by samodzielnie przyjrzeć się turniejowi na Kaggle, pobawić się analizą partii i wyciągnąć własne wnioski. A nuż okaże się, że inspiracja z królewskiej gry podpowie Ci nieoczekiwane rozwiązania w Twoim życiu czy biznesie – nie tylko w szachach!

Nie zapomnij wejść na stronę Kaggle i zerknąć na tabelę wyników – kto wie, może to Ty odkryjesz kolejne szachowe arcydzieło stworzone przez AI?

Źródło: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Google-organizuje-turniej-szachowy-modeli-AI-Powalcza-m-in-Grok-Gemini-Chat-GPT-i-DeepSeek-8989052.html